Kể từ buổi bình minh của lịch sử , cách đây vài triệu năm khi những con người mông muội đầu tiên bước vào cuộc sống đầy hoang sơ và bí ẩn trên trái đất thì giới tự nhiên đã tác động đến con người một cách sâu sắc , cứ theo thời gian cho đến tận ngày hôm nay chúng ta vẫn tồn tại trên địa cầu này , vẫn ngày đêm phát triển không ngừng chỉ có một điểm khác đó là chúng ta bây giờ hiện đại hơn và khả năng thích ứng với môi trường tốt hơn (nên nhớ là thích ứng chứ không phải chế ngự bởi con người không thể chế ngự được thiên nhiên mà chỉ thích ứng với thiên nhiên mà thôi) . Như vậy trong suốt hàng triệu năm của lịch sử loài người (ở đây xin tạm thời không đề cập đến các loài sinh động vật khác bởi vì chỉ có con người mới là chủ thể của văn hóa , yếu tố mội trường cũng ảnh hưởng rất lớn tới các loài sinh thực vật khác nhưng xin trình bày ở một bài viết khác có tính chuyên khảo về sinh học) con người luôn luôn gắn bó và chịu sự tác động trực tiếp của môi trường và một xu hướng dường như xuyên suốt trong lịch sử loài người đó là con người luôn có xu hướng gắn bó với giới tự nhiên và thích ứng với thiên nhiên . Chính sự thích ứng này là một động lực tất yếu khiến con người ngày càng tiến bộ . Ở đây chúng ta thấy rằng có một mối liên hệ tác động qua lại hai chiều giữa con người và mội trường cụ thể là môi trường thiên nhiên tác động tới con người và tới lượt mình con người lại thích ứng với môi trường thông qua các hoạt động của mình và từ đó các nền văn hóa ra đời . Nói như vậy không có nghĩa là văn hóa được hình thành từ một yếu tố duy nhất đó là mội trường bởi vì văn hóa là một định nghĩa vô cùng rộng lớn theo sự hiểu biết của cá nhân tôi thì hiện nay có khoảng vài nghìn định nghĩa về văn hóa trên thế giới ! Nhưng phải khẳng định một điều đó là yếu tố môi trường có một vị trí quan trọng và mang tính chất quyết định đến sự hình thành và phát triển của một nền văn hóa . Chính vì thế yếu tố mội trường trong một nền văn hóa biểu thị qua những di vật và di tích là một vấn đề cần hết sức quan tâm và có hiểu được yếu tố mội trường tác động tới một nền văn hóa cụ thể chúng ta mới có được những hiểu biết đầy đủ về nền văn hóa đó . Các di tích và di vật mà khảo có học tại Việt Nam nói riêng cũng như Khảo cổ học trên thế giới nói chung đã phản ánh rất rõ nét về yếu tố môi trường trong đời sống của các cư dân cổ xưa . Những cồn sò điệp tồn tại trong các di tích thuộc văn hóa Bàu Tró tại khu vực trung bộ Việt Nam cho thấy môi trường sống gắn bó với thiên nhiên miền biển của cư dân khu vực này . Trong lĩnh vực sinh hoạt đời sống hàng ngày chúng ta cũng thấy rằng những họa tiết trang trí trên những di vật của văn hóa Đông Sơn cũng thể hiện được sự gắn bó với yếu tố môi trường sinh sống của cư dân đương thời . Những nhà sàn với mái cong vút tạo cho chúng ta liên tưởng đến những chiếc thuyền lênh đênh trên sóng nước . Không chỉ khi sống mà ngay cả đến khi qua đời con người ta cũng thể hiện những yếu tố văn hóa chịu sự tác động của môi trường như mộ thuyền ở khu vực Bắc bộ Việt Nam là một ví dụ rõ nét nhất cho thấy sự tác động của thiên nhiên tới văn hóa của con người . Như vậy vai trò của môi trường đóng góp một phần quan trọng trong sự tiến bộ của loài người, nó định dạng văn hóa đặc trưng của mỗi quốc gia dân tộc hay một vùng lãnh thổ nào đó . Chính vì thế môi trường có một vai trò quan trọng xuyên suốt trong lịch sử hình thành và phát triển của loài người và con người không thể tách rời thiên nhiên . Thông điệp đó luôn có giá trị và không bao giờ lỗi thời
